NƯỚC THẢI VÀ SỰ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN: THỬ THÁCH VÀ GIẢI PHÁP

Nước thải và ô nhiễm môi trường tự nhiên đã trở thành một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất đối diện với nhân loại trong thế kỷ 21. Đây không chỉ là một vấn đề về sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của hành tinh chúng ta. Trong bài viết này, VISE sẽ đào sâu vào vấn đề này, phân tích nguyên nhân, hậu quả và các giải pháp tiềm năng.

Hình ảnh con người xả rác đầy đường

 MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN LÀ GÌ?

---

Môi trường tự nhiên chính là môi trường sống xung quanh ta, bao gồm: môi trường đất, môi trường nước, khí quyển… Môi trường tự nhiên gồm có hệ thống các thảm thực vật, đất đá sinh quyển, không khí, bức xạ…

Được ví như là ngôi nhà chung của con người và tất cả các loài động thực vật, sinh vật đang sinh sống và tồn tại trên trái đất. Môi trường tự nhiên chứa đựng các loại chất thải do con người thải ra trong quá trình sinh hoạt và sản xuất công nghiệp. Môi trường tự nhiên giúp bảo vệ con người thoát khỏi những tác động như tia cực tím,…

Trong quá trình sinh sống con người có những tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên. Ví dụ như: quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh làm mất đi nơi cư trú của các loại động thực vật. Khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên một cách tận diệt khiến cho các loài sinh vật bị tiệt chủng. Thải các chất thải có chứa hóa chất độc hại ra môi trường tự nhiên, gây ô nhiễm môi trường tự nhiên

VAI TRÒ CỦA MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN LÀ GÌ?

---

Tất cả các tài nguyên thiên nhiên đều là những vật chất sản sinh bởi quá trình tự nhiên. Ngày nay việc khai thác tài nguyên thiên nhiên cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường và những biến đổi về khí hậu. Nếu con người chỉ biết khai thác thiên nhiên mà không bảo vệ chúng thì khó có thể tồn tại lâu dài được.

Môi trường là nơi chứa đựng các loại chất thải

Ngày nay bạn có thể nhìn thấy nhiều “núi rác” xung quanh mình. Nhưng đó chỉ là một phần, vậy thì trên trái đất có bao nhiêu núi rác như vậy. Không chỉ rác thải sinh hoạt, các nước thải công nghiệp, sản xuất hằng ngày vẫn đều đều biến môi trường thành thùng rác không đáy của con người.

Môi trường là nơi cung cấp thông tin cho con người

Môi trường cung cấp cho con người lịch sử phát triển của Trái Đất, các loài sinh vật và sự phát triển văn hóa của con người. Hơn nữa sự đa dạng về nguồn gen của các loài động thực vật, các hệ sinh thái tạo nên những thông tin hữu ích cho khoa học ngày nay.

Môi trường bảo vệ con người khỏi những tác động bên ngoài

Các tác động từ bên ngoài vũ trụ như tia cực tím, các lực hút,… đều được môi trường chặn lại trước khi vào Trái Đất. Chính vì vậy có thể nói môi trường đang bảo vệ chúng ta khỏi những tác động có hại ngoài vũ trụ.

NGUYÊN NHÂN CỦA Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN

---

Có rất nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, sau đây là 7 nguyên nhân chính:

Hoạt động con người

Mỗi ngày, việc sử dụng nước trong đời sống hàng ngày tạo ra nhiều chất thải dễ phân hủy như dầu mỡ, chất rắn, vi khuẩn từ các hoạt động của cá nhân, cơ quan, khách sạn, nhà hàng, bệnh viện. Thông thường, nước từ những nguồn này thường không được xử lý mà được thải trực tiếp ra các ao, hồ, sông…

Yếu tố tự nhiên

Sự sạt lở đất từ các dãy núi, bờ sông kéo theo nước lũ, đất, và mùn làm giảm chất lượng nước. Khói bụi từ việc phun trào núi lửa kèm theo mưa rơi xuống. Ô nhiễm môi trường nước còn bắt nguồn từ việc hòa tan chất muối khoáng với nồng độ quá cao, trong đó có cả chất gây ung thư như Asen, Fluor và các kim loại nặng…

Phân hủy cơ thể các sinh vật sống tạo thành chất hữu cơ tiếp xúc với đất, từ đó tiếp tục lan xuống mạch nước ngầm. Xác các sinh vật chết trôi nổi cũng đóng góp vào việc ô nhiễm nguồn nước trực tiếp. Đặc biệt, khi có hệ thống liên kết giữa các dòng nước như ao, hồ, và kênh rạch, khi có thiên tai hay thảm họa tự nhiên như lũ lụt, mưa bão… rác thải sẽ dễ dàng bị cuốn trôi và lan tỏa nhanh chóng, khó kiểm soát.

Hình ảnh mưa bão

Chất thải từ phương tiện giao thông

Trong tổng lượng chất thải gây ô nhiễm môi trường, khí thải từ các phương tiện giao thông cơ giới trên đường bộ chiếm vị trí hàng đầu hiện nay. Trong các loại phương tiện tham gia giao thông, xe máy, xe gắn máy chiếm tỷ lệ cao nhất và cũng là nguồn chất thải gây ô nhiễm lớn nhất.

Chuyên gia cho biết rằng các loại phương tiện giao thông này sử dụng xăng và dầu diesel làm nhiên liệu, quá trình rò rỉ, bốc hơi cũng như việc đốt cháy nhiên liệu tạo ra nhiều loại khí độc như: VOC, Benzen, Toluen…

Chất độc hóa học, chất bảo vệ thực vật

Các loại thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật thường được sử dụng rộng rãi. Sau khi sử dụng, các chai lọ, bao bì chứa thuốc thường bị vứt bỏ một cách không cẩn thận, thậm chí được vứt trực tiếp xuống nước. Những lượng hoá chất dư thừa này sẽ ảnh hưởng đến chất lượng nước khi nó thấm vào nước ngầm và đất trong khu vực đó.

Các nguyên liệu hóa thạch để đun nấu

CO2 chính là nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính hàng đầu, được mô tả là nguồn ô nhiễm khí hậu nghiêm trọng nhất. Hàng tỷ tấn CO2 được thải ra môi trường hàng năm thông qua việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Nồng độ CO2 trong không khí của Trái Đất đang tăng lên mỗi ngày, do đó cần có các biện pháp hạn chế việc thải khí này ra môi trường sống.

Phóng xạ

Tình trạng ô nhiễm môi trường cũng có nguyên nhân từ chất phóng xạ, xuất phát từ các vụ nổ hạt nhân, chiến tranh, và sự phân rã tự nhiên của radon.

Chất thải ở các xí nghiệp nhà máy

Bởi chi phí đầu tư cho trang thiết bị và quy trình xử lý chất thải, khí thải là rất lớn, do đó ít công ty thực hiện biện pháp xử lý hoặc thậm chí trong trường hợp có khu vực xử lý, vẫn có một phần chất thải được xả trực tiếp ra môi trường do lượng chất thải quá lớn, không thể xử lý hết.

Xem thêm: https://viseco.vn/thuc-trang-o-nhiem-moi-truong-hien-nay-nguyen-nhan-va-giai-phap/

CÁC LOẠI Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN

---

Ô nhiễm môi trường đất

Đây là tình trạng mà một khu vực đất bị nhiễm bẩn do các hóa chất và chất thải xả ra bên ngoài. Và nó vượt quá mức cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường. Điều này gây ô nhiễm đất và có các tiêu chí phân loại theo nguồn gây ô nhiễm, khả năng lan truyền và tác động lên môi trường.

Nguyên nhân: 

• Tro than:

Sự sử dụng lớn của tro than. Đặc biệt trong sản xuất năng lượng gây ra sự ô nhiễm đất thông qua các hoạt động khai thác, xử lý than.

• Nước thải không qua xử lý:

Việc xả nước thải từ các nguồn công nghiệp hoặc hộ gia đình mà không qua xử lý có thể làm ô nhiễm đất, khi các chất hóa học hoặc cặn từ nước thải được hấp thụ vào đất.

• Thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ:

Việc sử dụng thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ không có hiệu quả. Nó có thể làm tăng nồng độ các chất hóa học trong đất, gây ô nhiễm.

• Ô nhiễm đất tự nhiên:

Ngoài các nguồn gốc do con người, ô nhiễm đất cũng có thể bắt nguồn từ tự nhiên, như sự nhiễm phèn hoặc mặn của đất.

Hình ảnh đất bị ô nhiễm

Hậu quả:

• Ảnh hưởng đến sức khỏe:

Ô nhiễm đất có thể dẫn đến nguy cơ rõ rệt về sức khỏe, với việc chất độc hại hấp thụ vào cây trồng, khiến chúng trở nên có hại khi sử dụng.

• Ảnh hưởng đến sinh thái:

Đất bị ô nhiễm có thể gây ra suy giảm sinh thái, ảnh hưởng đến sự sống và cân bằng sinh thái trong khu vực xung quanh.

• Thất thoát đất trồng và nguồn lực:

Ô nhiễm đất có thể khiến đất không còn phù hợp để trồng trọt, gây mất mát nguồn lực cần thiết cho nông nghiệp và các cộng đồng dựa vào đất đai.

• Tác động xấu lên quá trình hình thành đất:

Ô nhiễm có thể ảnh hưởng lớn đến quá trình hình thành đất mới, làm mất đi sự phong phú và chất lượng của đất.

Các biện pháp khắc phục:

• Kiểm soát chất thải và nước thải:

Nghiêm cấm việc xả chất thải và nước thải không qua xử lý ra môi trường đất.

• Hạn chế sử dụng các chất hóa học độc hại:

Giảm thiểu việc sử dụng các loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ có chứa các hợp chất độc hại.

• Giảm sử dụng phân khoáng:

Hạn chế sử dụng phân bón chứa chất muối khoáng, giúp ngăn chặn ô nhiễm đất do các hợp chất không phân hủy nhanh.

• Áp dụng phương pháp canh tác bền vững:

Lâm nghiệp kết hợp với nông nghiệp hoặc lâm ngư kết hợp để tối ưu hóa sử dụng đất, giảm thiểu hậu quả đất bị ô nhiễm.

• Tuyên truyền và giáo dục cộng đồng:

Nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc bảo vệ môi trường, khuyến khích hành động bảo vệ môi trường tại cấp cộng đồng.

• Sử dụng phương pháp nhiệt:

Các phương pháp xử lý như việc sử dụng nhiệt để loại bỏ các chất độc hại khỏi môi trường đất.

Xem thêm: https://viseco.vn/thuc-trang-nan-pha-rung-hien-nay/

Ô nhiễm môi trường nước

Đây là tình trạng các chất thải và hóa chất độc hại thải trực tiếp vào các nguồn nước không kiểm soát như sông, suối, ao, hồ mà không được xử lý một cách nghiêm ngặt. Nước bị nhiễm bẩn, gây hại cho đời sống sinh vật và vấn đề sức khỏe cho con người.

Nguyên nhân:

• Thải xả từ sinh hoạt hàng ngày:

Nước thải từ các cơ sở sản xuất, hộ gia đình, cơ quan, nhà hàng, bệnh viện thường chứa các chất thải dễ phân hủy và độc hại không được xử lý đúng cách.

• Chất thải nông nghiệp:

Phân, nước tiểu gia súc, phân bón và các hóa chất thường không được xử lý, gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm.

• Chất thải công nghiệp:

Các loại chất thải từ quá trình sản xuất công nghiệp đô thị và nông thôn gây ô nhiễm nước, với mức độ độc hại và ô nhiễm khác nhau.

• Xe cộ và giao thông:

Khí thải từ các phương tiện giao thông, đặc biệt là xe máy và ô tô, tạo ra ô nhiễm nước qua mưa rửa đường.

• Chất độc hóa học từ lưu trữ không an toàn:

Sử dụng các loại thuốc trừ sâu và các hóa chất khác có thể ngấm vào nước thông qua việc vứt bỏ không đúng cách hoặc lưu trữ không an toàn.

Hậu quả: 

• Ảnh hưởng đến sức khỏe:

Nước bị ô nhiễm có thể chứa các chất độc hại: kim loại nặng, vi khuẩn gây bệnh,…. Nó ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của con người khi sử dụng.

• Tác động đến đời sống sinh thái:

Ô nhiễm nước ảnh hưởng đến đời sống sinh thái của hệ thống sông ngòi, hồ đầm, và động vật sống trong môi trường nước, gây mất cân bằng sinh thái.

• Ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt:

Nước bị ô nhiễm không thể sử dụng được cho các mục đích sinh hoạt hàng ngày. Như nước uống, nấu ăn.

• Gây thất thoát nguồn lực nước ngầm và nước mặt:

Ô nhiễm nước dẫn đến việc mất mát nguồn lực quý báu của nước, ảnh hưởng đến khả năng sử dụng nước an toàn và bền vững.

• Ảnh hưởng ngân sách Kinh tế – Xã hội:

Ô nhiễm nước có thể tạo ra thách thức lớn về chi phí xử lý, giữ gìn và tái tạo nguồn nước sạch. Điều này có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến ngân sách và phát triển kinh tế của cộng đồng.

Hình ảnh rác thải ảnh hưởng đến sinh vật dưới nước

Các biện pháp khắc phục:

• Xử lý nước thải:

Cần xử lý nước thải từ các nguồn công nghiệp, gia đình, nông nghiệp trước khi xả thải ra môi trường nước.

• Kiểm soát sử dụng hóa chất độc hại:

Giảm lượng hóa chất độc hại sử dụng trong nông nghiệp, công nghiệp, và hộ gia đình để hạn chế việc chúng xâm nhập vào nguồn nước.

• Quản lý chất thải:

Hệ thống quản lý chất thải cần được cải thiện, bao gồm việc tái chế, thu gom và xử lý chất thải một cách an toàn và hiệu quả.

• Bảo vệ khu vực dự trữ nước:

Cần bảo vệ và duy trì khu vực dự trữ nước, như khu vực bãi cạn, vùng đất ngập nước, nhằm bảo vệ nguồn nước ngầm và nước mặt.

• Tăng cường giáo dục và tạo động lực:

Tạo ra các chiến dịch giáo dục cộng đồng để nâng cao nhận thức về ô nhiễm nước và tạo động lực tham gia cộng đồng trong việc bảo vệ nguồn nước.

• Đầu tư vào công nghệ xử lý nước:

Hỗ trợ nghiên cứu và phát triển công nghệ xử lý nước hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễm và tái tạo nguồn nước sạch.

• Quản lý nguồn nước:

Thực hiện các biện pháp quản lý sử dụng nước thông minh, tiết kiệm và hiệu quả. Góp phần giảm thiểu lượng nước cần sử dụng và tạo ra môi trường bền vững hơn.

Xem thêm: https://viseco.vn/09-nguyen-nhan-gay-o-nhiem-nguon-nuoc/

Ô nhiễm môi trường không khí

Sự phát ra khói và chất thải từ nhà máy, khu công nghiệp và giao thông với tần suất lớn. Chúng sẽ khiến không khí bị ô nhiễm, đôi khi đạt mức báo động đỏ.

Nguyên nhân:

• Khí thải từ phương tiện giao thông:

Xe cộ và các phương tiện giao thông tạo ra khí thải từ đốt nhiên liệu. Đặc biệt là xe sử dụng xăng và dầu diesel.

• Công nghiệp và sản xuất:

Các hoạt động công nghiệp, nhà máy sản xuất và các nhà máy điện sinh ra khói, khí thải,…

• Đốt cháy rác thải:

Việc đốt cháy rác thải không kiểm soát, dẫn đến phát tán khói, khí độc, hạt bụi trong không khí.

• Sinh hoạt hàng ngày:

Các hoạt động: nấu nướng, sưởi ấm,… trong gia đình cũng đóng góp vào việc gây ô nhiễm không khí.

• Sự biến đổi khí hậu và thảm họa thiên nhiên:

Các thảm họa: cháy rừng, núi lửa phun trào, động đất gây ra khói, bụi, khí độc trong không khí.

Hậu quả:

• Ảnh hưởng đến sức khỏe:

Bệnh về hệ hô hấp, như hen suyễn, viêm phổi, và các bệnh về tim mạch. Chúng là hậu quả phổ biến của việc hít thở không khí ô nhiễm.

• Sự suy giảm về sinh thái:

Cây cối, động vật và các hệ sinh thái bị ảnh hưởng bởi khí thải và bụi. Nó góp phần ảnh hưởng tiêu cực đến sự sống và phát triển của chúng.

• Tác động đến môi trường:

Ô nhiễm không khí gây hiện tượng mưa axit, ảnh hưởng đến chất lượng đất đai và nước. Cũng như gây ra sự chuyển đổi trong các cộng đồng sinh thái.

• Tác động xã hội và kinh tế:

Ô nhiễm không khí làm giảm chất lượng cuộc sống và tăng chi phí trong việc chăm sóc sức khỏe. Cũng như có thể làm suy yếu hoạt động kinh tế và du lịch.

Các biện pháp khắc phục:

• Sử dụng nguồn năng lượng sạch:

Chuyển đổi từ năng lượng từ các nguồn hoá thạch sang năng lượng tái tạo. Như năng lượng gió, năng lượng mặt trời, …. có thể giảm lượng khí thải độc hại.

• Kiểm soát và tiêu thụ hiệu quả năng lượng:

Sử dụng công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa năng lượng và giảm lượng khí thải ra môi trường.

• Hỗ trợ giao thông công cộng:

Thúc đẩy việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng hoặc xe điện, giảm lượng phương tiện cá nhân sử dụng xăng và dầu diesel.

• Kiểm soát chất thải từ nhà máy và các nguồn khác:

Áp dụng các biện pháp kỹ thuật để giảm khí thải từ các nguồn công nghiệp và hạn chế ô nhiễm từ các nhà máy.

• Quản lý rừng và không gian xanh:

Tăng cường bảo vệ và mở rộng khu vực xanh, rừng cây để hấp thụ khí thải và cải thiện chất lượng không khí.

• Kiểm soát xử lý chất thải:

Xử lý chất thải từ các nguồn khác nhau để giảm lượng khí thải gây ra ô nhiễm không khí.

Hình ảnh khói thải từ các ống khói

Xem thêm: https://viseco.vn/o-nhiem-khong-khi-la-gi-con-nguoi-va-tu-nhien-da-lam-o-nhiem-khong-khi-nhu-the-nao/

Ô nhiễm môi trường khác

Nguyên nhân:

Các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường khác gồm:

• Ô nhiễm tiếng ồn:

Đây là loại ô nhiễm phát ra từ các nguồn tiếng ồn. Ví dụ: phương tiện giao thông, công nghiệp, hoạt động xây dựng, và sinh hoạt hàng ngày. Nó ảnh hưởng đến sức khỏe và làm giảm chất lượng cuộc sống.

• Ô nhiễm tầm nhìn:

Gây ra bởi sự quá tải của quảng cáo, công trình xây dựng, các nguồn gây cản trở tầm nhìn. Ô nhiễm tầm nhìn làm giảm vẻ đẹp tự nhiên, cảnh quan, tác động tiêu cực đến môi trường sống.

• Ô nhiễm nhiệt:

Có thể xảy ra từ các nguồn như lò vi sóng, các nguồn nhiệt từ công nghiệp, giao thông. Nó gây ra hiện tượng đô thị nóng và ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của con người.

• Ô nhiễm ánh sáng:

Nguồn sáng quá mức từ đèn đường, ánh sáng của cơ sở công nghiệp, quảng cáo, hiết bị gia dụng. Ảnh hưởng chu kỳ sinh học của động – thực vật, gây ra tác động xấu đến sức khỏe con người.

Hậu quả: 

• Tiếng ồn:

Gây căng thẳng, giảm chất lượng giấc ngủ, tăng nguy cơ mất ngủ, và có thể gây ra vấn đề về sức khỏe như tăng huyết áp, rối loạn thần kinh, và tăng nguy cơ mất thính lực.

• Tầm nhìn:

Ô nhiễm tầm nhìn làm giảm vẻ đẹp của cảnh quan tự nhiên và đô thị, gây mất cân bằng trong thiết kế đô thị và gây ảnh hưởng đến môi trường sống.

• Nhiệt:

Ô nhiễm nhiệt gây nên hiện tượng đô thị nóng, ảnh hưởng đến sức khỏe, gây khô hanh đất đai, và có thể dẫn đến tăng nhiệt đới đô thị.

• Ánh sáng:

Sự loá đi ánh sáng ban đêm có thể làm gián đoạn chu kỳ sinh học của động và thực vật, gây rối loạn giấc ngủ và tác động xấu đến sức khỏe của con người.

Các biện pháp khắc phục:

• Tiếng ồn:

Cải thiện cách âm cho các khu vực dân cư, sử dụng vật liệu cách âm và cách nhiệt. Và thiết lập quy định về tiêu chuẩn tiếng ồn cho các loại phương tiện và khu vực đô thị.

• Tầm nhìn:

Quản lý và bảo vệ cảnh quan tự nhiên và đô thị, thiết kế đô thị với việc tạo ra các khu vực công cộng xanh, đẹp mắt và đầu tư vào công trình kiến trúc môi trường.

• Nhiệt:

Xây dựng không gian xanh và hệ thống thoát nước, tạo điều kiện cho cải thiện nhiệt đô thị, sử dụng vật liệu chống nhiệt trong xây dựng. Và áp dụng kỹ thuật làm mát môi trường, như sử dụng cây xanh, vận động gió và nước.

• Ánh sáng:

Sử dụng ánh sáng có hướng để giảm thiểu đi ánh sáng ban đêm, điều chỉnh chiếu sáng công cộng. Việc chiếu sáng đô thị hợp lý giảm ô nhiễm ánh sáng ban đêm. Chúng ta nên sử dụng các công nghệ chiếu sáng tiết kiệm và hiệu quả hơn.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn có cái nhìn sâu hơn về nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Mỗi hành động nhỏ của chúng ta đều góp phần xây dựng một môi trường sạch hơn và tốt đẹp hơn cho tương lai.

---